Als scenarioschrijver wisselt Tony
Gilroy al jaren grote blockbusters af met gecompliceerde,
menselijke drama's. Met het door hem geschreven Michael Clayton
maakt hij tevens zijn debuut als regisseur. En dat doet hij
ingetogen, niet met grote dramatische gebaren, maar met gevoel
voor understatement, spaarzame dialogen en een ongemakkelijke
sfeer die perfect aansluit op de getoonde wereld waar multinationals
de dienst uitmaken en dat graag zo willen houden.
Titelpersonage Michael Clayton (George
Clooney) is een fixer, iemand die voor een prestigieus advocatenkantoor
uit New York smerige klusjes opknapt. Zijn baas Marty Bach
(Sydney Pollack) schakelt zijn hulp in wanneer topadvocaat
Arthur Edens (Tom Wilkinson) tijdens een hoorzitting volledig
doordraait en zich voor het oog van de camera uitkleedt. Langzaamaan
wordt helder, dat Edens in het geheim een zaak heeft opgezet
tegen het bedrijf dat hij moest verdedigen. De hoofdjuriste
van dat bedrijf, Karen Crowder (Tilda Swinton), ontdekt welke
bewijzen Edens allemaal in handen heeft en daarmee wordt hij
een gevaar voor haar carrièredrift. Ook Clayton, die
zijn goede vriend weer in het gareel wil brengen, wordt zo
meegesleurd in het web van intriges.
Het eerste kwartier is chaotisch en
indringend, het legt de hectiek bloot van de wereld waarin
Clayton zich begeeft. Pas daarna wordt de klok vier dagen
teruggezet en vallen de puzzelstukjes op hun plaats. Het grotere
plaatje dat wordt getoond, is een onthutsende blik op moreel
failliet, maar de thematiek blijft onderhuids. Slechts terloops
worden doorkijkjes gegeven in de levens van de betrokkenen,
ondersteund door sfeervol camerawerk en dito muziek. Met name
Swinton brengt als Crowder een complete wereld aan emoties
tot leven; nerveus oefent ze voor een spiegel haar verhalen,
onhandig informeert ze of Edens permanent het zwijgen kan
worden opgelegd.
Misschien dat de ontknoping te veel
leunt op een achterhaalde truc, maar omdat die scène
een prachtige samenvatting is van hoe Crowder en Clayton allebei
gevangen zitten in een wereld waar alles om geld draait, is
dat geen bezwaar. Het is hun confrontatie, eentje waarna Clayton
in een minutenlang eindshot nadenkt over de gevolgen van zijn
gemaakte keuzes. Die soberheid maakt van Michael Clayton een
voor Gilroy zeer geslaagd regisseursdebuut.
michael
clayton
- 119 min (tony gilroy) cast: george clooney,
tilda swinton, tom wilkinson, sydney pollack & merritt
wever gezien: 31.12.07 - zeist, weeklydose
thuisbioscoop