Tien jaar geleden maakte Werner Herzog
een documentaire over het tot de verbeelding sprekende avontuur
van de in Duitsland geboren piloot Dieter Dengler, die tijdens
de oorlog in Vietnam boven Laos werd neergeschoten en gevangen
werd genomen. Met Rescue Dawn doet hij dat over, niet dunnetjes,
maar in de vorm van een lange, gedramatiseerde hervertelling
van Denglers ontsnapping en een waardig eerbetoon aan een
bijna bovennatuurlijke drang tot overleven.
Zijn eerste missie is het pas, als
luitenant Dengler (Christian Bale) halverwege de jaren zestig
op weg naar Vietnam wordt neergeschoten boven Laos. Het is
een crash die hij overleeft, maar als hij in de handen valt
van sympathisanten van de Vietcong en niet piekert over het
tekenen van een document waarin hij de 'gruweldaden' van het
Amerikaanse leger verwerpt, wordt hij vernederd, gemarteld
en uiteindelijk opgesloten in een kamp diep in de jungle.
Daar treft hij in onder meer Duane Martin (Steve Zahn) en
Gene DeBruin (Jeremy Davies) medegevangenen die veel langer
vastzitten en de hoop op bevrijding hebben opgegeven. Dengler
wil daar niet aan; hij moet en zal ontsnappen, zelfs al waarschuwt
Duane hem, dat de hele jungle één grote gevangenis
is.
Achteraf is kritiek gekomen op hoe
historisch accuraat het verhaal nu precies is, maar daar gaat
het Herzog strikt genomen niet eens om. Bij hem draait het
om de ontsnapping en dus om het wonderbaarlijke verhaal van
Dengler. Uit elk shot in de verstikkende jungle spreekt een
zeer grote bewondering voor het optimisme van het hoofdpersonage.
Dankzij het spel van Bale, voortreffelijk in zijn toewijding
en in zijn uitvoering, verzandt het verhaal niet in ongebreidelde
heldenverering. Zahn en Davies zorgen voor een scherp contrast,
onderling en in vergelijking met Dengler; samen vormen zij
mooie voorbeelden van 'method acting'.
Rescue Dawn is een oorlogsfilm, een
ontsnappingsfilm en een analyse van de menselijke psyche in
één. Niet alle clichés van die bewuste
genres worden ontweken, maar het feit dat het is gebaseerd
op verhalen van iemand die het zelf heeft meegemaakt, doet
het altijd goed als ontkrachting van die kritiek. En daarmee
krijgt deze productie bovendien een extra laag, die het respect
voor wat de oorlogsgevangenen hebben meegemaakt enkel groter
maakt.
rescue
dawn
- 126 min (werner herzog) cast: christian
bale, steve zahn, jeremy davies, marshall bell & brad
carr gezien: 06.09.07 - utrecht, louis hartlooper