"Iemand die leugens vertelt,
valt onder grote druk telkens terug op precies dezelfde woorden,"
zo legt een medewerker van de Stasi uit aan een groep studenten.
De jongen die vraagt of het allemaal zomaar kan, iemand zo
lang vasthouden, krijgt een kruisje bij zijn naam. Daarmee
is de toon gezet voor het door Florian Henckel von Donnersmarck
geschreven en geregisseerde Das Leben der Anderen, een drama
over het Oost-Duitsland van de jaren tachtig.
Wanneer Stasi-officier Gerd Wiesler
(Ulrich Mühe) opdracht krijgt tot het uitvoerig afluisteren
van toneelschrijver Georg Dreyman (Sebastian Koch), stort
hij zich volledig op die zaak. Alle verdachte opmerkingen
worden keurig opgeschreven, al het doen en laten van Georg
en zijn vriendin Christa-Maria Sieland (Martina Gedeck) wordt
nauwgezet gevolgd en gerapporteerd. Als hij vervolgens ontdekt,
dat minister Bruno Hempf (Thomas Thieme) zijn zinnen op Christa-Maria
heeft gezet en niets liever wil dan Dreyman via dit onderzoek
op een zijspoor zetten, vertoont zijn vertrouwen barstjes.
Meer en meer leeft hij mee met de personen die hij afluistert;
alleen zij geven kleur aan zijn verder saai grijze leven.
Het net rond Dreyman sluit zich en Wiesler moet keuzes maken.
Hoewel hun paden zelden kruisen, is
het contrast tussen Wiesler en Dreyman de motor van het scenario.
Wiesler woont in een steriel appartement, maakt nachtenlang
zijn aantekeningen in een lege zolderwoning boven Dreyman
en ziet het leven van de mensen die hij onderzoekt bijna als
een verlengstuk van zijn eigen bestaan. De beide acteurs hebben
weinig woorden nodig voor het neerzetten van de juiste stemming,
wat uiterst vakkundig wordt gebruikt in het laatste deel,
wanneer de Stasi vermoedt dat Dreyman de auteur is van een
artikel in Der Spiegel. Zo wordt het ingetogen drama een thriller
met een emotionele climax, maar ook een sprankje hoop.
In het laatste kwartier van Das Leben
der Anderen wordt liefst drie keer een sprong door de tijd
gemaakt, een opeenstapeling van zowel thematische als historische
epilogen die misschien net iets te veel voor het sentiment
gaat. Onder de sterke en sobere regie van Henckel von Donnersmarck
is dat geen punt; tegen die tijd is Wieslers karakter zo uitgewerkt,
dat hij een dergelijke afronding verdient. Zelden eerder zijn
tijdsbeeld en persoonlijk drama zo knap met elkaar verweven.
das leben
der anderen
- 137 min (florian henckel von donnersmarck) cast:
ulrich mühe, sebastian koch, martina gedeck, ulrich tukur,
thomas thieme & hans-uwe bauer gezien:
03.03.07 - utrecht, louis hartlooper